Sosyal hareketlilik bakımından iki kültür çevresinin yükselme trendinde olduğunu saptamak zor değil: Kürt hareketi ve Alevi hareketi. Sınıf mücadelesine bağlı olarak doğru tahlil edilmesi gereken bu dinamikler sosyal pratiklerle birlikte konferans, panel ve sempozyumların da konusu olabiliyor. Bunlardan birisi de bu hafta sonu Yaşam Ağacı Derneği tarafından düzenleniyor. Konu başlığı Alevilikte Felsefe ve Gençlik olarak belirlenmiş. Panel formatında gerçekleşecek olan program Esenyurt-Erenler Eğitim ve Kültür Vakfı’nda yapılıyor. Hafta sonu yapılacak olan panele bendeniz de bir sunum yapmak üzere katılmış olacağım. Derneğin afiş ve tanıtım materyallerine göre etkinlik 2 Ekim 2022, pazar günü saat 14.00’te başlayacak. İki bölüm şeklinde düşünülen etkinlik panelden sonra canlı müzik programıyla devam edecek.
Felsefe ve Alevilik denildiğinde köken meselesine bir açıklama getirmek gerekebilir. Çünkü felsefe, son çözümlemede temel kaynaklara inme etkinliğidir. Ben bu kaynakların klan-kabile toplumunda içkin olduğunu düşünüyor ve savunuyorum. Felsefe ve Alevilik denildiğinde Aleviliğe bütünsel bakmak ve bunun için de kavramsal açıklamalar yapmak gerekir. Dolayısıyla filozofun açıklaması ile örneğin Alevi araştırmacısının açıklaması birbirinden değişiktir. Felsefe ve Alevilik denildiğinde bir diğer tema da Aleviliğin içerdiği felsefe akla gelir. Örneğin Aleviliğin ontolojisi ve Aleviliğin epistemolojisi veyahut da Aleviliğin sanat felsefesi nedir, sorusuna yanıt aramak gerekir.
Felsefe ve Alevi gençliği dediğimizde gençliğin, özellikle ülkemizde yekpare bir topluluktan ibaret olmadığını söyleriz. Örneğin komünist gençlik, devrimci gençlik, Kürt gençliği gibi Alevi/Kızılbaş gençliğinden de söz etmek gerekiyor. Alevi gençliği üzerine bizi bir araştırmaya götürecek olan motivasyonlar içinde Alevi gençliğinin tarihsel kaynakları önemli olacaktır. Her ne kadar Alevi toplumu denildiğinde orta kuşaklar ve yaşlılar akla gelse de, bunun bir yanılgı olduğunu düşünüyorum. Zira asıl taşıyıcı, her çağda Alevi gençliği olmuştur. Babailerden, Şeyh Bedreddin hareketinden beri Alevi gençliği hep önde görülmüştür.
Felsefe ve Alevi gençliği denildiğinde bu kuşak içindeki insanların düşünüş ve davranışlarına kavramsal düzeyde açıklama getirmeyi anlıyoruz. Aynı zamanda Alevi gençliğinin Aleviliği algılayış tarzının da sorgulanmasını yapmak lazım gelir. Alevi gençliği için Alevilik bir dinsel inanç mıdır? Kültürel bir olgu mudur? Yoksa politik bir mesele midir? Felsefe ve Alevi gençliği denildiğinde bazı aktüel ve somut olgulara açıklama getirilmesi lazım geldiği de ortadadır. Örneğin 2013 yılındaki Gezi merkezli Haziran Halk Ayaklanmasında katledilenlerin tümünün Alevi gençlerinden oluşması nasıl açıklanmalıdır?
Felsefe ve Alevi/Kızılbaş gençliği denildiğinde, Alevi gençliği ile Türk-İslam ideolojisi arasındaki çelişki ve çatışmaların da sorgulanması gerektiğini anımsatmak isterim. Buna ek olarak, kamusal faaliyetlerin komünistler ve Kürtler yanında Alevi gençliğine de -genellikle- kapalı olmasının nedenleri Felsefe ve Alevi gençliği denildiğinde irdelenmesi gereken bir başka husus olsa gerek.