Hiç bir düşünce disiplini gibi sanat da sınıf dinamiği dışında düşünülemez. Tarihin genel sosyal tarihi gibi sanatsal gelişimin motor gücünü de sınıf mücadelesi temsil eder. İktisaden güçlü olan sınıflar bilim, siyaset ve felsefe ile birlikte sanatı da koşullar. Sanat tarihinde aristokratları, dinsel kurumları ve sermayedarları haylice görebiliriz. Platon gibi sanatı küçümseyen filozoflar olduğu gibi Voltaire […]
20 yaşlarımda seyahati ve otomobil kullanmayı severdim. Özellikle Türkiye’nin kıyı şeritini bir çok kez turlamışlığım vardır. Yakın zamana kadar denize, kuma, güneşe, yüzmeye de merakım vardı. Övünmek gibi olmasın yüzmede halen de iddialıyımdır. Diğer alışkanlıkları ise neredeyse hiç arzulamaz oldum. Yine erken yaşlarda İstanbul-Malatya yolculuğunu otomobil ile yapardım. Tofaş-Tipo, Reneault-Flaş, sonra Hundai ile gittiğimi anımsıyorum. […]
Kitap dünyası, bilhassa onun içinde olanlar için oldukça zengin ve renklidir. Temalar muhteliftir. “Kitapların sonu mu” tartışması başlıbaşına bir sorunsal olduğu halde bu yazıda detaya girmeyeceğim. Kitap hırsızlarının sosyal, ekonomik ve psikolojik çözümlemesi de bizi epey derinlere götürür ki o konuyu da tartışmaya açacak değilim. Ya okumadığı kitaplar, yazarlar ve yazılar hakkında konuşanlara ne demeli? […]
Perşembe akşamı yemek yerken televizyona bakayım dedim; açtığımda TİP Genel Başkanı Erkan Baş ile Enver Aysever’i gördüm (25 Ağustos 2022). Parti, devrim, emek, barış, özgürlük gibi sözcükler beni provoke etti ve tam zaplayacakken kumanda elimden yavaş ve sessiz bir biçimde kaydı. Programı izlemeye başlayınca söylenen sözlerin, savunulan görüşlerin sığlığı, sıradanlığı beni daha da tahrik etti […]
Geçen haftalarda başını Mehmet Akkaya hocamızın çektiği bir tartışma yaşandı: Felsefe nedir, filozof kimdir? Buradan hareketle Mehmet Akkaya’nın filozofluğu da sorgulanır oldu. Mehmet Akkaya filozof mudur? Memlekette felsefe ile biraz ilgili olan hemen herkesin, bu tartışmaya cevabı şu olacaktır: “Bizde (Türkiye’de) hiç filozof yok ki Mehmet Akkaya da filozof sayılsın!” Bu cevap, çok genel olarak […]
Geçen haftasonu bir grup arkadaşla birlikte HDP’nin Kartal’da (İstanbul, 7 Ağustos 2022) düzenlediği mitinge katıldık. Giderken kafamdaki birçok görüş, argüman ve hipotezi de test etme niyetindeydim. Marksist siyaset felsefesinde birey-yapı ilişkisi (volüntarizm-determinizm) bunlardan birisidir ki, başlık da bu konuyla ilgili olarak düşünüldü. Ayrıca Marksist siyaset psikolojisi açısından korku-cesaret diyalektiği, sınıfsal ve kimlik taleplerinin önemi, önem […]
Geçen sene çocukların etkinlik gösterdiği bir kurumdan felsefe dersi vermek üzere bir teklif alınca biraz garibime gitmişti. Felsefe öğretmeni olmadığımı yetişkinlerle birlikte felsefe yaptığımı, konferanslar verdiğimi ve felsefe kitapları yazdığımı söyleyince kurumdaki yetkili biraz şaşırdı. Çünkü bunların aynı şeyler olduğunu düşünüyordu. Çocuk-yetişkin ne fark eder? Ayrıca felsefe dersi vermekle felsefe yapmak arasında ne fark olabilirdi […]
Son zamanlarda içinde bulunduğum entelektüel mekanlarda üç-dört konu ve sorunla yüzyüze geldiğim oluyor. Birincisi felsefe nedir? sorusuna yanıt aramak. İkincisi felsefenin din ile olan ilişkisini açığa çıkartmak. Üçüncüsü filozof kime denir? sorusunun tartışmaya açılması. Bir başkası da gerçek ve buna ilave olarak gerçeklik ve gerçekçiliğin Marksist yorumunun ne olduğudur. Bütün bu konuları değil de bu […]
Geçtiğimiz günlerden birinde Muzaffer Oruçoğlu ile felsefe ve sanat-şiir ilişkisini konuşuyorduk. Sanata ilginin azaldığını ve önümüzdeki süreçte daha da azalabileceğini, buna mukabil felsefeye ve politikaya ise ilginin artacağını söyledi. Gerekçesini açıklarken de sanatın, giderek hayali konu ve sorunlar içine fazla gömüldüğüne dikkat çekmişti. Ben de -kısmen- desteklemiştim bu yaklaşımı. Öte yandan politikayı, özellikle de felsefeyi, […]
Ve okuma gerçekleşir…Mehmet Akkaya’nın “Dinin Tarihsel Materyalist Eleştirisi ve Bedreddin Devrimi” alt başlıklı “Din Felsefesi” adlı kitabından söz ediyorum. Kitabın baskısı, geçen yıl Belge Yayınları tarafından yapılmıştı. Yeni edinebildim. Edinir edinmez de dikkatle okudum. “Epistemolojik Kopuş” ile başladığım Mehmet Akkaya okumalarımda, geldiğim nokta; hocamızın felsefe, politika, sanat, dil, sosyoloji, tarih ve din disiplinleri alanında yaptığı […]