Cogito, Conatus, Monad: DESCARTES, SPİNOZA, LEİBNİZ 17. Yüzyılın üç büyükleri olarak bilinen Descartes, Spinoza ve Leibniz, felsefe tarihine üç önemli kavram armağan ettiler: Cogito, conatus ve monad. Bu kavramları sırasıyla düşünce, yetenek ve atom olarak düşünmek yanlış olmaz. Demek oluyor ki, felsefe tarihinde belirleyici olan maddi üretim ilişkileri olsa da filozofların bu ilişkileri, bir takım […]
Materyalizm ve İslam Filozofları
Başlığa bakarak materyalizm ile İslam filozoflarının birbirini dışladığını ileri süreceğim düşünülebilir. Felsefedeki çatışmanın, idealizm ile materyalizm arasında cereyan ettiğini savunacağımı aklına getirenler de olacaktır. Böyle düşünmek ve aynı zamanda, sınıf çatışmalarını bırakıp konuyu din – bilim çatışmasına indirgemek de kanaatimce yanlış olur. Bu bakışların proletarya dışı, burjuva – liberal bakış açıları oldukları açıktır. Konunun aktüel […]
Kızılbaşlar’dan Aşure İkramı
Çoğumuzun bildiği gibi Kızılbaş geleneğinde, tutulan 12 günlük Muharrem oruçlarının ardından aşure ikramları yapılıyor. Daha doğrusu oruçlar aşure ile açılıyor. Bu da kitlesel bir şekilde, bir sosyal ve dinsel tören biçiminde gerçekleşiyor çoğu kez. Sosyal bir yönünün oluşu, onun salt bir din / inanç etkinliği olmadığının da göstergesi olsa gerek. Kitlesel olarak gerçekleştiği düşünülürse kişisel […]
Uyuyan Dünyaya Seslenmek
Son birkaç ay içinde, yine sanatçı aydın, yazar, çizer dostlardan pek çok kitap ulaştı elime. Fırsat buldukça, bu eserlere yönelik kanaatlerimi sizlerle de paylaşıyorum. Gülten D. İncesu da bu şair, derlemeci ve yazarlardan birisi. Sosyal medyada ve kamuoyundan tanıyoruz kendisini. İnsan sorunlarını, dünya sorunları olarak algılaması önceden beri dikkatimi çekmiştir. Buluştuğumuzda, yazdığı ve imzaladığı üç […]
Afşar Timuçin’in Ardından
Afşar Timuçin’in Ardından FELSEFE, MARKSİZM VE MATERYALİZM Önceki gün (26 Temmuz 2024) sosyal medya filozof, sanatçı, şair Afşar Timuçin’in ölüm haberleriyle dalgalandı. Dalgalandı diyorum, çünkü çok sayıda sosyal medya kullanıcısı, filozofun ölüm haberini duyurmak ve paylaşmak üzere adeta birbiriyle yarıştı! Cenazeyi soranlar oldu, Kayseri ve Konya gibi yerlerden gelip cenazeye katılmak isteyenler bile vardı. Bunun […]
İslam Felsefesi ve Güncel Durum
Felsefenin önemli bir özelliği evrensel oluşudur. Üretimin geliştiği, uygar ilişkilerin, sömürü ve zulmün olduğu her toplumda filozoflar çıkmıştır. Her filozof kendi çağının ve toprağının çocuğu olmuştur. Bu yüzden de adına İslam medeniyeti denilen coğrafyalar da kendine özgü filozoflar çıkarmıştır. Yalnız filozof da değil bilim insanı, sanatçı, siyaset teorisyeni ve aktivistler de eksik olmamıştır. Felsefe açısından […]
Felsefede Yeni Paradigmalar
Geçen salı akşamı Komün TV ekranlarındaydık. 20. yüzyılda etkili olan felsefeleri konuştuk. 100 yıl evvel temelleri atılan “öznesiz” felsefeler, postmodern ve postyapısal felsefeler olarak biliniyor. Programda Lyotard’dan Deleuze’e dek bir çok filozof ve bu filozoflara ait düşünceler tartışıldı. Modern ve postmodern felsefelere ilişkin tartışmalara birkaç konuyu daha ekleyerek küçük bir katkı yazmak gerekli görülüyor. Modern […]
Modern ve Postmodern Felsefeler
20. Yüzyıldan Günümüze MODERN VE POSTMODERN FELSEFELER Modern felsefeler, idealist veya materyalist olsun, özne ve nesne arasındaki ilişkiden hareket eder. Engels, konuya vurgu yaparken “modern felsefenin sorunu varlık ile düşünce arasındaki ilişki sorunudur” ifadesini kullanır. Modern felsefelerde amaç, varlığı ve varlığın özünü bilmektir. 20. yüzyıl filozofları da aynı kaygılarla felsefe yapmışlardır. Husserl ve onun öğrencisi […]
Felsefede Öze Dönüş Mümkün mü?
Bu hafta da Felsefe Üzerine Genel Tezler’i konuşmaya devam ettik. Felsefenin nasıl bir aktivite olduğunu açıklayarak başladığımız toplantı online olarak gerçekleşti. Sunumda, felsefe tarihinde bir gezintiye çıktık. Antikçağ filozoflarını ve felsefenin başlıca motivasyonları üzerinde duruldu. Her zaman olduğu gibi programın ikinci bölümünde karşılıklı görüşmelere de yer verildi. Felsefe, Edebiyat ve Sinema Platformu’nun üyeleriyle bir araya […]
Felsefi Tezler Ögün TV’de
Felsefe Üzerine Genel Tezler adlı yeni kitabın içeriğini konuşmak üzere hafta başı internet üzerinden yayın yapan Özgün TV’de buluştuk. Felsefenin ne olduğuna, filozofun ne iş yaptığına yanıt ararken konu Alevi / Kızılbaş toplumunun felsefesini irdelemeye kadar genişledi. Alevi araştırmacısı, yazar Musa Kazim Engin’in moderatörlüğünü yaptığı programda felsefenin kaynakları ile Alevilerin kaynakları arasında bir benzerlik olduğu […]