Sınıf teorisi açısından yeni toplumsal hareketleri konuşmak üzere bu hafta sonu, cumartesi (6. 5. 2023) Paris’teki Dersim Kültür Merkezi’nde olacağız. Pazar günü de Zürih’te Şeyh Bedreddin Devrimi’ni konu etmek üzere dostlarla bir araya geliyoruz (7. 5. 2023).Yeni toplumsal hareketlere sınıf mücadelesi açısından bakmak gerekiyor. Çünkü sınıf hareketinin kapsamak ya da aşmak gibi bir özelliği var.

Yeni hareketlerle kastedilen çevre hareketleri, kadın mücadelesi, etnik, dinsel ve bir bütün olarak kültürel hareketlerdir. Bunların genellikle 1950-1960’lı yıllarla birlikte sosyal ve siyasal tarihimize girdiği kabul edilir. Yeni hareketlerin ya da yeni sol hareketlerin kendi başlarına bir dinamik oldukları tartışma kaldırır. Zira bunlar daha çok sınıf hareketlerine immanenttirler. Hegelci bir jargonla söylemek gerekirse sınıf hareketleri yeni toplumsal hareketleri içererek aşar. Hegel bu aşma için aufhebung terimini kullanmaktadır.

Zürih toplantısının içeriğini oluşturan Bedreddin, teoriyi ya da felsefeyi pratiğe eşitleyen ender filozoflardan birisidir. Çocuk yaşlarında yöneldiği eğitimini, dünya hallerini fark etmesi üzerine değiştirmiş ve ekonomik, sosyal sorunlara yönelmiştir. Osmanlı’nın çıkarını savunmak, düzeni “düzeltmek” üzere yol aldığı güzergahta tersi yönde bir tutum alarak feodal sömürü ve zulüm düzenine karşı bayrak açıp baş kaldırmıştır. Yarın yanağından gayrı herşeyin ortak olması gerektiğini ilke edindiğinde saltanatın safından emekçilerin safına geçtiği andır. Böylesi bir eksen değişikliğinin neticesinde Osmanlı egemen sınıfları tarafından -kimi kayıtlara göre- 1417’de katledilmiştir. Geriye bıraktığı devrim hareketi, emekçilere ve ezilenlere yol göstermeye devam ediyor.