Komünal bir gelenekten geldiğini düşünebiliriz Alevi/Kızılbaş inancının. Sosyal politika, sanat ve felsefe bakımından sürekli gündemde olan Alevi/Kızılbaş inancına dair bir tartışmanın duyurusunu yapmak için yazıyorum. Kızılbaş/Alevi kültürünün ontolojik ve epistemelojik kaynaklarını konuşacağımız program, internet televizyonu olan Komünar TV’de cuma akşamı TSİ 20.00’de ekrana geliyor. İlyas Yer’in moderatörlüğündeki sunumda Kızılbaş/Alevi inancının bugünkü durumu ve geleceğine ilişkin kavramsal açıklamalara yer verilmesi bekleniyor.
Alevi/Kızılbaş inancının arka planında komünal toplumun özellikleri olduğu anlaşılmaktadır. Bunun iki sonucu oluyor. Birisi Kızılbaş toplulukları devlet ve her türden otorite ile çatışarak var oluyor. İkincisi de dünyanın her yerinde var olabiliyor. Çünkü komünist toplumun özelliğini gösteren her toplumla benzerlik bulunabiliyor. Bu yüzden de “şurada da, burada da Kızılbaşlar yaşarmış” türünden haberler duyarız.
Kendi maddi çıkarlarını savunan bir sermaye sınıfı da halen gelişmiş değildir bu inanç topluluğunun çevresinde. Tek tek sermaye biriktirmiş ve kendini Kızılbaş olarak görenleri ayrı yutmak gerekiyor. Zaten bu tür unsurlar giderek egemen dinlere ve ideolojilere asimile olmaktadır. Alevilerin sol ve bilhassa komünist hareketlere eğilimli olmalarını da, onların komünal gelenek içinden gelmelerine bağlamak gerekiyor.
Kızılbaşlığın epistemolojik kaynakları için iki dönemden ve iki ekolden söz etmek yanlış olmaz. Birinci kaynak Antik Doğu felsefesidir. Burada Zerdüşt, Budha, Konfüçyüs, Mani ve Mazdek isimleri akla gelmektedir. Kızılbaş epistemelojisini bilhassa Zerdüşt, Mazdek ve kısmen de Mani’nin felsefesiyle ilişkilendirmek uygun görünüyor. Kızılbaş toplumu, direniş geleneğinde Mazdekçilikte temel bulmaktadır.
Mazdek saldırıya, devrimci hücumla yanıt verildiği halde Konfüçyüs ve bilhassa Budha’da savunma ve hatta geri çekilip kadere razı olma anlayışı belirgindir. Dolayısıyla Konfüçyüs ve Budha, bana kalırsa Kızılbaş/Aleviliğin değil ana akım dinlerin epistemelojik kaynakları olarak görülebilir.
programı izlemek isterseniz program saatinde aşağıdaki lingi tıklayabilirsiniz: